ՍՐԲՈՒՀԻ (ՎԱՀԱՆԵԱՆ) ՏԻՒՍԱԲ

ՍՐԲՈՒՀԻ (ՎԱՀԱՆԵԱՆ) ՏԻՒՍԱԲ
1840-1901

Ծնած է Պոլիս: Հայ կաթողիկէ ընտանիքի զաւակ է: Վերածնունդի խանդավառ մթնոլորտէն ազդուելով կը սկսի Մկրտիչ Պէշիկթաշլեանէ անձնական դասեր առնելու: Աշակերտուհիին եւ ուսուցչին միջեւ հոգեկան ջերմ կապեր կը ստեղծուին: Պէշիկթաշլեան կը սիրահարուի աշակերտուհիին, մինչեւ իսկ կը տեսնենք բանաստեղծութիւններուն մէջ այտ մասին: Սակայն Մ. Պէշիկթաշլեան կը խորհի թէ Սրբուհին իր կինը չի կրնար ըլլալ: Երբ Մկրտիչ Պէշիկթալեանի առողջութիւնը կը խնգարուի, անկողին կ'իյնայ Սրբուհի ամէն օր կ'երթար իր նախկին ուսուցչին տունը, կը նստէր անոր քով, որպէսզի դեղերը ժամանակին տայ, ընթերցումներ ընէ ու խօսակցութեամբը զբաղեցնէ զայն: Պէշիկթաշլեանի մահէն յետոյ Սրբուհի կ'ամուսնանայ Ֆրանսացի երաժիշտի մը հետ: Ամուսինը ազատամիտ մէկն էր եւ կը քաջալերէր զինք որ գրէ:
Երկու զաւակ կ'ունենայ Սրբուհի մէկ աղջիկ՝ Տորին, իսկ միւսը մանչ Էտկար: Տորինին զինք կը դառնայ վարժուհին, որ օտար ազդեցութեան տակ չմնայ: Սակայն Տորին կը մեռնի 18 տարեկանին թոքախտէ: Սրբուհի շատ կը ցնցուի: Չի կրնար դիմանալ ու կը մահանայ 1901ին:
Ունի երեք վէպեր՝ «ՄԱՅՏԱ», «ՍԻՐԱՆՈՒՇ» եւ «ԱՐԱՔՍԻԱ ԿԱՄ ՎԱՐԺՈՒՀԻՆ»: Լեզուն գրաբար տարրեր կը պարունակէ սակայն մաքուր աշխարհաբար է: Ոճն ալ սահուն եւ ինքնաբուխ է:
Սրբուհի Տիւսաբ մեր առաջին գրագիտուհին է, որ հայ կնոջ ըկերային եւ իրաւական կացութեան համար պայքարած է:
Սիւսաբիի նպատակը եղաւ մեր մէջ մտցնել իրաւունքի եւ հաւասարութեան գաղափարները: Հետեւեալներն են՝
1. Ինչպէս այրերը, նոյնպէս կիները աշխատանքի ազատութիւն պէտք է ունենան:
2. Կիները ազատ պէտք է ըլլան իրենց կամքով ամուսին ընտրելու:
3. Կիները պէտք է այր մարդոց հաւասար կրթութիւն ստանան:
4. Դրամօժիտի (պաշլըք բարասը) արգելք պէտք է ըլլալ:
5. Հայ կինը մեծ դեր ունի ազգային կեանքի մէջ:
6. Պէտք է պահպանել ազգային բարքերը: